Neredeyse tüm Türkiye’ye yayılan Gezi Parkı Eylemi’nin benzerleri tarih boyunca pek çok kez yaşandı. Gezi Parkı eylemine bazı yönleriyle benzeyen yakın geçmişteki birkaç protestoyu İstanbul için inceledik.
10
Mayıs 1968 Ayaklanması - Paris
Fransa’daki Mayıs 1968 olayları, genel ayaklanmalar ile fabrikaların ve üniversitelerin işgal edilmesiyle alevlenen sivil bir kargaşa süreciydi. Fransa’da yapılan en büyük ayaklanmaydı diyebiliriz. Fransa’nın kapitalist ekonomisini duraksama dönemine sokmuştu. Olaylar öğrenci işgalleri ve protestolarıyla başladı. Sonrasında, 11.000.000 işçinin de içinde bulunduğu, Fransa nüfusunun yüzde 22’den fazlasını kapsayan bir kalabalığın ayaklanmasıyla devam etti. İki hafta sürdü. Etkisi o kadar fazlaydı ki neredeyse dönemin başkanı Charles de Gaulle hükümetinin düşmesine sebep olacaktı.
Fransız komünistler ve sosyalistler olaylardan önce bir birliktelik oluşturmuşlardı. İki parti güçlerini birleştirip Başkan Charles de Gaulle’un partisinin yerini almak istiyordu. 22 Mart günü, bu iki aşırı solcu grup şairlerden ve müzisyenlerden oluşan küçük bir başka grup ve 150 kişilik bir öğrenci grubu Paris Üniversitesi’nde bir miting düzenledi. Amaç Fransız toplumundaki ayrımcılık ve üniversitenin fonlarını kontrol eden politik bürokrasiyi eleştirmekti. Üniversite yönetimi polis çağırdı ve bina polislerce çevrelendi. Grup dileklerini yayınladıktan sonra herhangi bir sorun çıkarmadan binadan ayrıldı. Olayı takip eden aylarda öğrenciler ve yönetim arasında süregelen gerginlik sonucu yönetim, 2 Mayıs 1968 günü üniversiteyi kapattı. 3 Mayıs günü Sorbonne Üniversitesi öğrencileri bu duruma karşı ayaklandı. 20.000’den fazla öğrenci ve öğretmen düzenlenen yürüyüşlere katıldı. Polisler yürüyüşçüler yaklaştıkça coplarını kullanmaya başladılar. Protestocular, buldukları malzemelerle barikatlar kurdular, kaldırım taşlarını polislere fırlattılar. Bu da polisin tekrar harekete geçmesine sebep oluyordu. Polis sonunda gazla cevap verdi ve 100’den fazla öğrenci tutuklandı.